ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ MASAAKI NODA ΣΤΗΝ ΕΛΕΑΝΝΑ ΜΑΡΤΙΝΟΥ

Συνέντευξη στην Ελεάννα Μαρτίνου, εικαστικός, διδακτορική ερευνήτρια με εξειδίκευση στα στοιχεία ελληνικότητας της ελληνικής εικαστικής διασποράς, www.eleannamartinou.com

Masaaki Noda, “The Spirit of Hermes”, Φωτογραφία Ελεάννα Μαρτίνου, Μαραθώνας, Οκτώβριος 2025 Επισκέφθηκα πρόσφατα το Μαραθώνα και είδα από κοντά το γλυπτό «Το Πνεύμα του Ερμή» (The Spirit of Hermes) του Masaaki Noda που βρίσκεται τοποθετημένο στο σημείο εκκίνησης του Μαραθώνιου Δρόμου που πραγματοποιείται φέτος στις 9 Νοεμβρίου. Έχοντας ασχοληθεί με το τρέξιμο συστηματικά τα 5 τελευταία χρόνια ως μέλος της ομάδας gr.runners παράλληλα με την εικαστική μου διαδρομή, με κοινό πεδίο την πειθαρχία, ένιωσα ιδιαίτερη συγκίνηση. Το έργο μου φάνηκε σαν Υγρή Φωτιά σε κίνηση, με φουτουριστικά στοιχεία. Το «Πνεύμα του Ερμή» που πραγματοποιήθηκε το 2010 το «διάβασα» σαν σπείρα που οδηγεί στον ουρανό αλλά και σαν την «κλίμακα» που συστρέφεται γύρω από τον εαυτό της και αποτελεί τη βασική δομή του dna. Απέναντι από το «Πνεύμα του Ερμή» βρίσκεται η σκάλα που οδηγεί στο άναμμα της Ολυμπιακής Φλόγας στο υψηλότερο σημείο της. Νερό, Φωτιά, Χώμα και Αέρας είναι τα αρχέγονα στοιχεία της Φύσης που συνδέουν όλους τους πολιτισμούς, ως δομή του Σύμπαντος. Ο Μasaaki Noda, Ιάπωνας στην καταγωγή που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη, είναι ο δημιουργός του έργου. Η μακέτα για το «πνεύμα του Ερμή» ανήκει στη συλλογή του Αμερικανικού Κολλεγίου και αποτελεί δωρεά του Τάκη Ευσταθίου. Ο γλύπτης, που έχει επισκεφθεί την Ελλάδα από κοντά ώστε να τοποθετήσει έργα του στο Μαραθώνα και στους Δελφούς, δέχτηκε να συνομιλήσει μαζί μας και να μας δώσει τη δική του οπτική για τη σύνδεση με την Ελλάδα στο έργο του.

1. ΕΜ Ο Αγγελιοφόρος Ερμής έχει ως κύριο χαρακτηριστικό του την κίνηση αυτής της αέρινης φιγούρας που έτρεχε να παραδώσει μηνύματα και να αποτελέσει με αυτόν τον τρόπο τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των ανθρώπων, ανεξάρτητα από το κοινωνικό στρώμα στο οποίο ανήκουν, αφού το θεϊκό συναναστρέφεται με το ανθρώπινο. Πώς λειτούργησε ο Αγγελιοφόρος Ερμής ως έμπνευση και πώς τον συνδέεις με το έργο σου;

ΜΝ O Tάκης Ευσταθίου, έμπορος τέχνης με έδρα τη Νέα Υόρκη, με έφερε να επισκεφθώ πρώτη φορά την Ελλάδα το 1995. Εκείνη τη στιγμή η ελληνική μυθολογία ενσαρκώθηκε. Λειτούργησε ως πηγή έμπνευσης και όλες οι θεότητες, συμπεριλαμβανομένου και του Ερμή έπαιξαν ρόλο στην εικαστική μου διαδρομή.

2. ΕΜ Το υλικό που επέλεξες πώς συνδέεται και με τι τρόπο εξυπηρετεί το περιεχόμενο του έργου;

ΜΝ Ο Καθρέφτης με τελείωμα από ανοξείδωτο ατσάλι είναι υλικά γυαλιστερά, στα οποία αντανακλάται το φως του Ήλιου. Η επιφάνειά τους διατηρείται καθαρή και καθαρίζεται φυσικά με το νερό της βροχής. Ο Ερμής λειτουργεί ως κίνηση και ανακλαστική επιφάνεια.

3. ΕΜ Ποια «ελληνικά» στοιχεία επέλεξες να αναδείξεις στο συγκεκριμένο έργο που βρίσκεται μόνιμα στο σημείο εκκίνησης του Μαραθώνιου δρόμου;

ΜΝ Ο πρώην δήμαρχος Μαραθώνα Σπύρος Ζαγαρης με προσκάλεσε να τοποθετήσω το γλυπτό ως σύμβολο του μαραθώνιου δρόμου, στα πλαίσια του εορτασμού των 2500 χρόνων από τη μάχη του Μαραθώνα. Το σημείο έναρξης της μαραθώνιας διαδρομής αποτελεί το ιδανικό σημείο τοποθέτησης.

4. ΕΜ Στην Ελλάδα έχουν υλοποιηθεί άλλα δύο έργα σου. Το «Ο Καθρέφτης του Απόλλωνα» Apollo’s mirror στους Δελφούς το 2005 και το «Lefcadio Hearn – Odyssey of an Open Mind» το 2014. Θα ήθελες να μας μιλήσεις για αυτά; Έχουν κοινά στοιχεία με το «Πνεύμα του Ερμή»;

ΜΝ Ο Λευκάδιος Χερν έχει βαθιά σχέση με την Ιαπωνία, όχι μόνο πολιτιστικά αλλά και πνευματικά.

5. ΕΜ Τι προσέφερε στην καλλιτεχνική διαδρομή σου η επίσκεψη στην Ελλάδα; Έχεις δώσει άλλους «ελληνικούς» τίτλους σε έργα σου; Πώς συσχετίζεται (ή δεν συσχετίζεται) ο ιαπωνικός με τον ελληνικό πολιτισμό κατά τη γνώμη σου;

ΜΝ Η επίδραση της ελληνικής μυθολογίας και φιλοσοφίας είναι μεγάλη σε όλο τον κόσμο. Πιστεύω στα καλλιτεχνικά στοιχεία που βασίζονται στην ελληνική τέχνη, όπως συμβαίνει στην Αφροδίτη του Μιρό. Υλοποίησα το γλυπτό από ανοξείδωτο ατσάλι που τιτλοφορείται "Neptune" για τη βιβλιοθήκη του Fukuyama Center library, στη Χιροσίμα το 2024. Κατοικώ στις Η.Π.Α. εδώ και 48 χρόνια και ενημερώνομαι διαρκώς για τη σύγχρονη τέχνη. Η βάση μου είναι η Ιαπωνία, ωστόσο, οι διεθνείς καλλιτέχνες οφείλουν να κινούνται εκτός συνόρων, με ανοιχτό μυαλό και με οικουμενική δημιουργία, ώστε να επικοινωνούν με τις επόμενες γενιές. Η Αμερική μου προσέφερε ανεξάντλητες ευκαιρίες να μελετήσω την τέχνη, από την κλασσική εποχή έως τη σύγχρονη. Έμαθα την ιστορία του δυτικού πολιτισμού εδώ στην Ελλάδα και είχα την ευκαιρία να δω από κοντά την ελληνική τέχνη της κλασικής εποχής, γεγονός που λειτούργησε ως έναυσμα για την καλλιτεχνική μου εξέλιξη. Τα έργα που έχω πραγματοποιήσει σε δημόσιους χώρους βρίσκονται σε 31 τοποθεσίες ανά τον κόσμο. Χαίρομαι ιδιαίτερα που μπορώ να επικοινωνώ τη σκέψη για την τέχνη μου με τις μέλλουσες γενιές.

“Apollo’s Mirror”, Φωτογραφία Ελεάννα Μαρτίνου, Δελφοί, Οκτώβριος 2025